لجستیک و جام جهانی ۲۰۲۲
شگفت‌زده شوید! جام جهانی ۲۰۲۲ با این شعار به قطر رفت: شگفت‌زده شوید!
در نگاه اول، جام جهانی ممکن است رویدادی برای تماشای فوتبال و گردهم آمدن هواداران باشد. اما در پس این بزرگ‌ترین شوی ورزشی جهان، تعهد لجستیکی بزرگی است. ۳۲ تیم، ۶۴ مسابقه، ۱.۵ میلیون تماشاگر و ۳.۵ میلیارد نفر که در سراسر دنیا این مسابقات را تماشا می‌کنند.
لجستیک ورزشی
بیایید کمی اعداد را بررسی کنیم:
فقط در یک مورد ۳۲۴۰ توپ فوتبال برای برگزاری مسابقات تأمین شده است. در واقع، توپ‌های فوتبال جام جهانی به تنهایی یک زنجیرۀ تأمین کامل هستند و از پاکستان به محل رویداد حمل شدهاند.
برای تأمین شیر تازه در جریان مسابقات ۴۰۰۰ گاو با ۶۰ پرواز به قطر منتقل شدهاند. روزانه ۱میلیون تخم‌مرغ در قطر مصرف می‌شود که بخش عمدۀ آن از هند تأمین می‌شود. مصرف روزانۀ آب آشامیدنی در طول دورۀ تورنمنت ۱۶میلیون بطری است.
و برای ساخت ورزشگاه‌ها و سایر تأسیسات پشتیبان هم، ۸۴هزار تن سازۀ فلزی به قطر حمل شده است.
لجستیک سرد
در کنار یک مسابقۀ فوتبال، صدها کسب‌وکار، هزاران سرویس حمل‌ونقل عمومی و تخصصی و بی‌شمار فرآیند برای تضمین تجربه‌ای خوشایند و ایمن در جریان است. برای درک بهتر از این اعداد کافی است یادتان بیاید آخرین باری که یک مهمانی تولد در منزل برگزار کردید، چند نفر چه مدت درگیر و در تلاش بوده‌اید!
قطر اولین کشور در خاورمیانه و همین‌طور تنها کشور عربی است که توانسته است بزرگ‌ترین رویداد تک‌رشته‌ای ورزشی دنیا را میزبانی کند. همۀ اینها انتظارات از جام جهانی قطر را بیشتر کرده است. ممکن است شنیده باشید که فیفا جزو سخت‌گیرترین کارفرمایان با بالاترین سطح استانداردهای بین المللی است.
بخش لجستیکی جام جهانی ۲۰۲۲ به شرکت قطری جی.دبیلو.سی (GWC) سپرده شده است. این شرکت بیش از ده سال برای میزبانی بزرگ‌ترین شوی دنیا تدارک دیده است. این دورۀ ده ساله را می‌توان به سه بخش ساخت‌و‌ساز دشوار و طولانی‌مدت، برگزاری تورنمنت و در نهایت، لجستیک معکوس - یعنی بازگرداندن بسیاری از المان‌ها، ابزارها و افراد به مبدأشان - تقسیم کرد.
جاه‌طلبی قطر در برگزاری این رویداد تا حدی بوده است که به تماشاگران قول داده اگر فقط قرار است در طول عمرشان یک «مگا شو» را تجربه کنند، باید جام بیست‌و‌دوم را ببیند. هدف، برگزاری رویداد در سطحی بالاتر از تمام آنچه تاکنون در دنیا برگزار شده، است، اما مهم‌‌تر از آن، قطری‌ها به بهانۀ جام جهانی در حال استقرار زیرساخت و اکوسیستمی برای رشد بلندمدت کسب‌وکار‌های کوچک و متوسط در راستای چشم‌انداز ۲۰۳۰ هستند.
شرکت جی.دبیلو.سی از ۴۰۰۰ نفر نیرو، ۱۶۰۰ وسیلۀ نقلیۀ سنگین، ۲۰ هاب لجستیک، شبکۀ وسیع خدمات ترخیص و واردات، سیستم ترکینگ (Tracking) دقیق، زیرساخت آی‌تی برای مدیریت تمام اجزای شبکه و ۴میلیون مترمربع زیرساخت لجستیکی برای برگزاری تورنمنت استفاده کرده است. تمام عملیات لجستیکی از یک مرکز مدیریت متمرکز هدایت می‌شود. هماهنگی بین پیمانکاران، شرکای تجاری، برندها، سرویس‌دهنده‌ها، رسانه‌ها و ... همه از یک‌جا انجام می‌شود.
انبارهای جی.دبیلو.سی در نقاط استراتژیکی قرار گرفته‌اند و در ارتباط مستمر با مرکز مدیریت متمرکز، هر لحظه اشراف دقیقی نسبت به نیازها، ظرفیت‌ها و شرایط کل شبکه وجود دارد. این سبک مدیریت، قابلیت برنامه‌ریزی دقیقی را فراهم کرده و پیش‌بینی‌پذیری را افزایش داده است؛ به‌نحوی‌که هر لحظه مشخص است که چه‌چیزی در کجا و چه زمانی مورد نیاز است و کی تحویل داده خواهد شد. علاوه بر آن، در کنار هر استادیوم یک انبار مستقر شده است؛ برای اطمینان از اینکه در طول برگزاری رویداد کمبودی ایجاد نخواهد شد.
جمعیت قطر ۲.۶میلیون نفر است و قرار است در دورۀ برگزاری جام جهانی فوتبال، ۱.۵میلیون نفر هم به آن اضافه شود. تأمین و تضمین سلامت مواد غذایی و مایحتاج چنین جمعیتی با فرهنگ‌ها و نیازهای مختلف در یک بازۀ زمانی فشرده بسیار دشوار است. در شرایطی که قطر بیش از 90 درصد موارد خوراکی خود را وارد می‌کند، صرفا تصور کنید که زنجیرۀ تأمین سرد مورد نیاز برای این حجم مواد غذایی و نوشیدنی چگونه خواهد بود.
تولید، بسته‌بندی، حمل، ترخیص گمرکی، انبارداری، کنترل کیفی در تمام زنجیره، آماده‌سازی و توزیع و نهایتاً پاکسازی محیط از باقیماندۀ مواد غذایی کاری بسیار پیچیده برای این «مگا شوی جهانی» است.
۱۳۰هزار اتاق و حداقل دو کشتی کروز با ظرفیت ۴۰۰۰ نفر برای اقامت تماشاچیان در نظر گرفته شده است. با این حال بخش زیادی از بازدیدکنندگان در کشورهای اطراف به‌خصوص دوبی مستقر شدهاند و شبکۀ پیچیده‌ای از حمل‌ونقل دریایی و هوایی بین‌المللی، آن‌ها را در این مدت جابه‌جا می‌کند.
لجستیک جام جهانی صرفاً به ساخت‌و‌ساز و مواد غذایی محدود نشده است. صدها اثر هنری شامل مجسمه‌ها و تابلوها از اقصی نقاط جهان برای نمایش در رویدادهای حاشیه‌ای جام جهانی به قطر منتقل شدهاند.
لجیستیک معکوس
هر چند هنوز جام جهانی در جریان است و شگفتی‌های زیادی در پیش، اما برنامه‌ریزی دقیقی برای عملیات پس از پایان بازی‌ها انجام شده است. جایی که وارد بخش سوم می‌شویم: لجستیک معکوس!
لجستیک معکوس به معنی مسیر برعکس جابه‌جایی از نقطۀ دو به یک است که می‌تواند با هدف بازیافت، مرجوعی، تعمیر یا هر چیزی انجام شود. فقط در یک مورد، استادیوم ۹۷۴ - یکی از هشت استادیوم محل برگزاری بازی‌ها - به‌نحوی طراحی و ساخته شده است که بعد از پایان جام جهانی، دمونتاژ شده و به کشور دیگری منتقل شود. ۱۷۰هزار صندلی تماشاچیان هم قرار است به کشورهای آفریقایی برده شود. در لجستیک معکوس، تنها امکان موجود، حرکت معکوس در مسیر زنجیرۀ لجستیکی نیست؛ گاهی لازم است که مسیر جدیدی طراحی و پیاده‌سازی شود که کاملاً متفاوت با مسیر اول است.
همۀ این تلاش‌ها برای ارائۀ تجربه‌ای خوب به مشتری نهایی است و نشان می‌دهد تعریف دقیق مسئله، همکاری مناسب در چارچوب‌های دقیق فنی حقوقی با پیمانکاران و برون‌سپاری و نظارت مناسب، همواره راه‌حل مناسبی برای کارهای تخصصی مثل لجستیک است.
امیدواریم چشم‌انداز شرکت‌های لجستیکی داخلی هم روزی «برگزاری جام جهانی ایران» باشد.
