مدل‌های سفارش‌گردانی کدامند و چه استراتژی ای برای کسب و کار شما مناسب است؟
فرآیند سفارش گردانی یا فولفیلمنت (Fulfillment) برای اغلب کسب و کارهایی که با کالای فیزیکی سروکار دارند حیاتی است.
یک فرآیند سفارش گردانی موثر و کامل، همکاری بخش‌های متعددی در داخل سازمان و همکاری شرکایی در خارج سازمان است.
فناوری بخصوص زیرساخت دیجیتال عموما نقش کلیدی در عملیات سفارش گردانی ایفا می‌کند.
فرآیند سفارش گردانی یا فولفیلمنت (Fulfillment) برای اغلب کسب و کارهایی که با کالای فیزیکی سروکار دارند ضروری است. این فرآِیند بخشی از زنجیره تامین کالاست و از زمانی که سفارش در درگاه خرید توسظ مشتری نهایی ثبت شود آغاز شده و تا تحویل سفارش ادامه دارد.
چهار نوع اصلی سفارش گردانی وجود دارد:
داخلی، برون سپاری، دارپ شیپینگ (Drop Shipping) و روش ترکیبی
- سفارش گردانی داخلی
در این مدل، یک کسب و کار از کارکنان و منابع داخلی خود برای مدیریت فرآیندهای فولفیلمنت استفاده می کند. کارمندان تمام مراحل از جمله انبارداری، آماده‌سازی و بسته‌بندی و ارسال کالا را در محل تحت کنترل شرکت انجام می‌دهند. سفارش گردانی داخلی برای شرکت های بالغی که ضروری است کنترل یکپارچه بر کل عملیات داشته باشند مناسب است. برخی از کسب و کارهای کوچک و استارت‌آپ‌های خانگی هم شروع به استفاده از سفارش گردانی داخلی به عنوان یک گزینه کم‌هزینه می‌کنند، به‌ویژه آن هایی که حجم سفارش‌های کمی دارند. با این حال با بزرگ تر شدن کسب و کار و افزایش تعداد سفارشات، هزینه سرمایه‌گذاری اولیه و هزینه جاری انجام چنینی فرآیندی به طور نمایی افزایش می‌یابد و اغلب کسب و کارها در ادامه مسیر به سمت مدل‌های برون سپاری یا ترکیبی می‌روند.
- برون سپاری سفارش گردانی
این مدل می‌تواند شامل برون سپاری بخشی یا تمام فرآیند سفارش گردانی باشد. اغلب خدمات دهندگان 3PL Fulfillment مجموعه‌ای از خدمات متصل به هم از حمل کالا به انبار تا ارسال و مدیریت سفارش‌های مرجوعی را ارائه می‌دهند. شرکت هایی که فضای ذخیره سازی یا پرسنل کافی ندارند یا اولویت آن‌ها سرمایه گذاری سنگین در زیرساخت انبار و لجستیک نیست می توانند این گزینه را انتخاب کنند. در این مورد، شرکت سفارش گردانی شخص ثالث، کل فرآیند سفارش گردانی را به صورت یکپارچه، از زمان دریافت محموله کالا تا تحویل تک به تک سفارش‌ها به مشتری نهایی را انجام می‌دهد. موجودی در انبار شرکت 3PL ذخیره و کنترل موجودی لحظه‌ای انجام می‌شود. به این ترتیب کسب و کارها در هزینه‌های سرمایه گذاری اولیه و هزینه‌های جاری پرسنل و نگهداری زیرساخت انبار و لجستیک صرفه جویی کرده و با تمرکز روی فعالیت های تخصصی خودشان بهره وری سازمان را افزایش می‌دهند.
این مدل برای کسب و کارهای برای طیف گسترده‌ای از کسب و کارهای کوچک تا بزرگ بسته به بیزینس مدل، مرحله رشد و امکانات کسب و کار می‌تواند کارایی داشته باشد.
- دراپ شیپینگ
Drop shipping مشابه مدل برون سپاری است، با این تفاوت که هیچ موجودی کالایی برای مدیریت وجود ندارد. به این معنی که سفارش مستقیما از تولیدکننده یا فروشنده خرد برای مشتری نهایی ارسال می‌شود و در انبار Marketplace ذخیره نمی‌شود.
یک فروشگاه آنلاین مثل دیجیکالا را تصور کنید با هزاران تامین کننده (Seller). در این مدل، به محض ثبت خرید از سوی مشتری نهایی، سفارش برای تامین کننده فرستاده شده و مستقیما توسط ایشان برای مشتری نهایی ارسال می‌شود. با حذف واسطه‌ها و کوتاه شدن مراحل، انتخاب این مدل می‌تواند برای کسب و کارهای کوچک صرفه جویی مناسبی در هزینه‌ها باشد. اما نکته منفی آن عدم امکان کنترل بر عملیات و سطح سرویس، مدیریت موجودی، بسته بندی و ارسال سفارش است. لجستیک و سفارش گردانی یک عملیات پیچیده تخصصی است که ممکن است انجام آن برای تامین کنندگان دشوار یا با تاخیر و ضعف همراه باشد. برای مثال کالا در بسته بندی نامناسب ارسال شده و آسیب ببیند یا اینکه دیر به مشتری نهایی تحویل شود.
- سفارش گردانی ترکیبی یا هیبرید
به سادگی، مدل هیبرید، ترکیبی از مدل‌ها بالاست. یعنی یک کسب و کار ممکن است عملیات سفارش گردانی بخشی از کالاهای خود را به دلایلی مثل حساسیت تجاری، پروتکل بسته بندی پیچیده یا نیاز به مونتاژ درست قبل از ارسال، در داخل مجموعه انجام دهد و بقیه را برون سپاری کند. همچنین ممکن است سفارش گردانی کالاها در یک منطقه جغرافیایی به صورت برون سپاری انجام شده و در باقی مناطق از دراپ شیپینگ استفاده شود. این گزینه برای شرکتهایی ایده آل است که به انعطاف پذیری بیشتری نیاز دارند یا در حال توسعه سریع هستند.
اینکه کدام استراتژی برای کسب و کار شما مناسب است بستگی زیادی به توانایی‌ها، امکانات، نوع محصول و بیزینس مدل شما دارد. اگر می‌خواهید با نظارت مستقیم روی عملیات کنترل داشته باشید و نیروی انسانی شرکت، تخصص کافی برای انجام عملیات لجستیکی را دارند، انجام دادن داخلی می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
در صورتی که مهارت‌ها در حد متوسط هستند یا منابع انسانی و زیرساختی کافی وجود ندارد، ممکن است روش ترکیبی انتخاب شما باشد.
اگر کوچک نگهداشتن شرکت و تمرکز بر فعالیت تخصصی خودتان اهمیت دارد، برون سپاری انتخاب ایده‌آلی است. یک بررسی دقیق و یک توافق حقوقی شفاف می تواند یک پیمانکار را به شریک فوق‌العاده‌ای برای شما تبدیل کند که صفر تا صد لجستیک و سفارش گردانی را به او بسپارید.
در ایفا تلاش می‌کنیم متناسب با نیاز شما برای توسعه و رشد کسب و کارتان، راهکاری بسازیم.